واکاوی مؤلفه‌های تربیت اخلاقی در کتاب فارسی دوم دبستان با اتکا بر نظریه مراحل اخلاقی کلبرگ
کد مقاله : 1391-6LITERATURECONF
نویسندگان
رقیه زردکلاه ماهانی، زینب بنی اسدی *، ایدا ابراهیمی شاه ابادی
دانشگاه فرهنگیان کرمان
چکیده مقاله
تحلیل محتوای کتاب‌های درسی دوره ابتدایی اهمیت ویژه‌ای دارد؛ زیرا این متون نه‌تنها ابزار اصلی آموزش سواد پایه‌اند، بلکه نقش بنیادینی در انتقال ارزش‌های فرهنگی و تربیت اخلاقی کودکان ایفا می‌کنند. کتاب فارسی پایه دوم دبستان یکی از مهم‌ترین ابزارهای پرورشی در نظام آموزشی است و می‌تواند زمینه شکل‌گیری فضیلت‌های اخلاقی، رفتارهای اجتماعی مطلوب و هویت اخلاقی دانش‌آموزان را فراهم کند. بر همین اساس، پژوهش حاضر با هدف تحلیل محتوای کتاب فارسی پایه دوم دبستان (چاپ ۱۴۰۴–۱۴۰۵) براساس مؤلفه‌های اخلاقی و با تکیه بر نظریه مراحل رشد اخلاقی کلبرگ انجام شده است. پژوهش حاضر از نوع توصیفی و با روش تحلیل محتواست و داده‌ها از طریق فرم فیش‌برداری محقق‌ساخته گردآوری شد. روایی ابزار با نظر متخصصان و پایایی آن با استفاده از فرمول هولستی (۸۵٪) تأیید شد. یافته‌ها نشان داد که پرتکرارترین فضیلت‌های اخلاقی مطرح‌شده در کتاب شامل همکاری و تعاون، مسئولیت‌پذیری و احترام است. همچنین بخش قابل‌ توجهی از محتوای کتاب با مراحل «قانون و نظم اجتماعی» و «تأیید اجتماعی» در نظریه کلبرگ هم‌سویی دارد. این امر بیانگر آن است که محتوای کتاب با ویژگی‌های رشدی کودکان این دوره هم‌خوانی دارد؛ هرچند برای ارتقای سطوح بالاتر استدلال اخلاقی، توجه به مراحل ۵ و ۶ ضروری به نظر می‌رسد.
کلیدواژه ها
تحلیل محتوا، فارسی دوم دبستان، تربیت اخلاقی، نظریه رشد اخلاقی کلبرگ.
وضعیت: پذیرفته شده