راهبردهای عملی تقویت درک مطلب: گذر از خواندن منفعلانه به درک فعالانه در کلاس های فارسی ابتدایی
کد مقاله : 1306-6LITERATURECONF (R1)
نویسندگان
امیر پوراحمدعلی *
گروه آموزش علوم تربیتی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران
چکیده مقاله
پژوهش حاضر با هدف تدوین راهبردهای عملی برای تحول در آموزش درک مطلب از رویکرد منفعلانه به فعالانه در دوره ابتدایی انجام شد. این مطالعه از نوع پژوهش‌های توصیفی-تحلیلی بوده و داده‌های مورد نیاز با روش کتابخانه‌ای و از طریق مطالعه نظام‌مند منابع معتبر علمی در بازه زمانی ۱۳۹۹ تا ۱۴۰۴ گردآوری شد. جامعه پژوهشی شامل کلیه مقالات، کتب و پایان‌نامه‌های مرتبط با حوزه‌های تحلیل محتوای کتاب‌های درسی فارسی و آموزش کارکردهای اجرایی بود که با استفاده از کلیدواژه‌های تخصصی در پایگاه‌های اطلاعاتی معتبر شناسایی و مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌های پژوهش حکایت از آن دارد که تحقق درک مطلب فعالانه مستلزم توجه همزمان به سه مؤلفه اساسی است: نخست، ارتقای سطح شناختی پرسش‌های درک مطلب بر اساس الگوی بارت با تأکید بر سطوح استنباط، ارزشیابی و درک. دوم، یکپارچه‌سازی هدفمند فعالیت‌های تقویت‌کننده کارکردهای اجرایی (شامل حافظه فعال، بازداری و انعطاف‌پذیری شناختی) در بطن تمرین‌های درک مطلب. سوم، آموزش صریح راهبردهای فراشناختی به منظور پرورش مهارت‌های خودنظارتی و خودتنظیمی. این سه مؤلفه در تعامل پویا با یکدیگر، بستر لازم برای تبدیل دانش‌آموزان از دریافت‌کنندگان منفعل اطلاعات به سازندگان فعال معنا را فراهم می‌آورند. نتایج این مطالعه می‌تواند مبنای مناسبی برای بازنگری در برنامه‌ریزی درسی، تدوین راهنمای تدریس و آموزش معلمان فارسی دوره ابتدایی قرار گیرد.
کلیدواژه ها
خواندن، درک مطلب، دانش‌آموزان ابتدایی، درس فارسی، درک فعالانه.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی