تحلیل محتوای رباعیات خیام در استخراج راهبردهای مدیریت استرس مدیران مدارس
کد مقاله : 1271-6LITERATURECONF
نویسندگان
ندا ابراهیمی مقدم *
گروه مدیریت آموزشی، صندوق پستی 889- 14665 تهران، ایران
چکیده مقاله
این پژوهش با هدف شناسایی راهبردهای عملی مدیریت استرس از رباعیات عمر خیام انجام شد. روش پژوهش کیفی و بر پایه تحلیل محتوای استقرایی بود؛ جامعه پژوهش شامل 178 رباعی اصیل تصحیح صادق هدایت بود که از میان آن‌ها 50 رباعی هدفمند برای تحلیل انتخاب شدند. واحد تحلیل، بیت یا عبارت معنادار هر رباعی بود و داده‌ها در پنج مرحله شامل آماده‌سازی، کدگذاری باز، گروه‌بندی، تفسیر و گزارش‌دهی تحلیل شدند. یافته‌ها نشان داد که خیام چهار رویکرد بنیادین برای مدیریت استرس ارائه می‌دهد: 1) پذیرش ناپایداری جهان و رهاشدن از کنترل‌گری، 2) تمرکز بر لحظه حال و ذهن‌آگاهی، 3) رهایی از قضاوت دیگران و سبک‌زیستی، و 4) تاب‌آوری وجودی و معناجویی. این مضامین، همسو با رویکردهای مدرن روان‌درمانی مانند درمان پذیرش و تعهد و تمرین‌های ذهن‌آگاهی، راهکارهایی بومی، کم‌هزینه و کاربردی برای کاهش استرس مدیران مدارس فراهم می‌آورند. این پژوهش نشان می‌دهد که رباعیات خیام نه‌تنها به غنی‌سازی پیوند میان ادبیات کلاسیک فارسی و مدیریت آموزشی کمک می‌کنند، بلکه امکان طراحی برنامه‌های عملی مانند کارگاه‌های آموزشی، پوسترهای انگیزشی و فعالیت‌های روزانه مبتنی بر آرامش لحظه‌ای را برای مدیران فراهم می‌آورند. نتایج این مطالعه بر اهمیت بهره‌گیری از میراث فرهنگی ایران در ارتقای سلامت روان و تاب‌آوری مدیران مدارس تأکید دارد.
کلیدواژه ها
خیام، رباعیات، مدیریت استرس، مدیران مدارس، تحلیل محتوا.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی