چالش‏های آموزش زبان و ادبیات فارسی به دانشجویان غیرزبانی: نگاهی تطبیقی به آموزش زبان و ادبیات انگلیسی به دانشجویان رشته های دیگر
کد مقاله : 1227-6LITERATURECONF
نویسندگان
کبری مرادی1، شهره سادات سجادی *2
1گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 889-14665، تهران، ایران
2گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی، دانشگاه فرهنگیان، صندوق پستی 14665-889 تهران، ایران
چکیده مقاله
این پژوهش با هدف تحلیل تطبیقی چالش‌های آموزش زبان و ادبیات فارسی به دانشجویان رشته‌های غیرزبان در دانشگاه‌های ایران در مقایسه با نظام‌های پیشروی جهانی انجام شده است. با استناد به چارچوب نظری آموزش انتقادی ادبیات (فریره، 1970)، پژوهش حاضر از روش کیفی-تحلیلی و تکنیک تحلیل محتوای تطبیقی استفاده کرده است. داده‌ها از دو منبع اصلی گردآوری شدند: (۱) سرفصل‌های مصوب شورای عالی انقلاب فرهنگی و کتاب‌های درسی رایج در دانشگاه‌های ایران (مانند علامه طباطبایی و فرهنگیان)، و (۲) سرفصل‌ها و منابع درس «ادبیات انگلیسی برای غیرمتخصصان» در دانشگاه‌های لیدن (هلند) و فرانکفورت (آلمان). تحلیل داده‌ها بر سه شاخص «خوانش انتقادی»، «تنوع ژانری و زمانی متون» و «تعامل با ادبیات جهانی» مبتنی بود. یافته‌ها نشان می‌دهد که آموزش فارسی در ایران همچنان در چارچوبی حفظ‌محور، تاریخ‌محور و محدود به متون کلاسیک باقی مانده و فاقد هرگونه گفت‌وگوی انتقادی، چندفرهنگی یا رسانه‌ای است. در مقابل، نظام‌های غربی با گنجاندن متون معاصر، ژانرهای رسانه‌ای، نظریه‌های نقد ادبی و آثار چندفرهنگی، ادبیات را به ابزاری برای تفکر انتقادی، نوشتن دانشگاهی و شهروندی آگاه تبدیل کرده‌اند. این شکاف ساختاری، زبان و ادبیات فارسی را از یک «نظام زنده» به «میراث بسته» تقلیل داده است. پژوهش بر ضرورت بازتعریف سرفصل‌ها، گنجاندن متون نوین و رسانه‌ای، و تقویت خوانش انتقادی تأکید دارد تا جایگاه پویا و هویت‌آفرین ادبیات فارسی در آموزش عالی بازسازی شود.
کلیدواژه ها
آموزش انتقادی ادبیات، زبان و ادبیات فارسی، دانشجویان غیرزبان، تحلیل محتوای تطبیقی، خوانش انتقادی، ادبیات معاصر.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی