بررسی نقادانه ی محتوای ملی- قومی در کتب فارسی متوسطه ی اول در بازیابی و رشد هویت ملی و قومی
کد مقاله : 1121-6LITERATURECONF (R1)
نویسندگان
محمد رمضانی *
آموزش و پرورش
چکیده مقاله
پژوهش حاضر با هدف بررسی نقادانه‌ی محتوای ملی‌ـ‌قومی در کتاب‌های فارسی دوره‌ی متوسطه‌ی اول و تحلیل نقش آن در بازنمایی و رشد هویت ملی و قومی دانش‌آموزان انجام شده است. این مطالعه با رویکرد کیفی و روش تحلیل محتوای استقرایی مبتنی بر کدگذاری باز صورت گرفته است. جامعه‌ی پژوهش شامل تمامی کتاب‌های فارسی دوره‌ی متوسطه‌ی اول است که به‌صورت رسمی توسط وزارت آموزش‌ و پرورش منتشر شده‌اند و نمونه‌ی پژوهش کلیه‌ی بخش‌های مرتبط با مفاهیم ملی و قومی در این کتاب‌ها را دربرمی‌گیرد. داده‌ها از طریق تحلیل متون گردآوری شده و تحلیل با استفاده از کدگذاری باز انجام شده است تا مضامین اصلی مستقیماً از دل واحدهای معنایی استخراج شوند. یافته‌ها نشان می‌دهد که محتوای کتاب‌های فارسی عمدتاً بر تقویت هویت ملی یکپارچه تمرکز دارد و بازنمایی هویت‌های قومی در آن‌ها محدود، نمادین و گاه نادیده‌انگارانه است. سه مضمون اصلی شامل «احساس تعلق به هویت ملی»، «تجربه‌ی زیسته‌ی هویت قومی» و «تعامل میان هویت ملی و قومی» شناسایی شد که در پایه‌های هفتم، هشتم و نهم با فراوانی‌های متفاوتی بروز یافته‌اند. همچنین تحلیل فراوانی درصدی نشان داد که تجربه‌ی قومی در پایه‌های بالاتر با وضوح و عمق بیشتری مطرح شده است. نتایج این پژوهش می‌تواند به سیاست‌گذاران آموزشی در جهت بازنگری در محتوای درسی و تقویت انسجام ملی همراه با احترام به تنوع فرهنگی یاری رساند.
کلیدواژه ها
کلیدواژه‌ها: تفکر نقادانه، هویت ملی، هویت قومی، کدگذاری باز، کتاب‌های فارسی دوره‌ی متوسطه‌ی اول.
وضعیت: پذیرفته شده