بررسی کارکرد درون‌مایۀ «معنای زندگی» در کتاب نگارش یازدهم متوسطه
کد مقاله : 1085-6LITERATURECONF (R1)
نویسندگان
هادی دهقانی یزدلی *1، جواد حیدری2
1عضو هیئت علمی گروه زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان تهران
2دبیر آموزش و پرورش تهران
چکیده مقاله
پژوهش حاضر نظر به اهمیت نقش کتاب‌های درسی در اندیشۀ دانش‌آموزان، بن‌مایۀ معنای زندگی را بر اساس رویکرد اندیشگی اگزیستانسیالیسم با روشی توصیفی و تحلیلی‌تفسیری در استعاره‌های متن‌های درسی بررسی می‌کند. هدف از این بررسی، تبیین چگونگی کارکرد بن‌مایۀ اگزیستانسیالیستی معنای زندگی در استعاره‌های مفهومی کتاب نگارش یازدهم متوسطه است.اگزیستانسیالیسم، مکتب فکری است که به دغدغه‌های بودن آدمی در جهان هستی می‌پردازد. از مؤلفه‌های اساسی که این افق اندیشگی به آن می‌پردازد، معنای زندگی است. از میان گونه‌های متفاوت استعاره‌ها، استعاره‌های مفهومی یکی از اساسی‌ترین ابزارهای اندیشه‌ورزی است که مؤلفۀ اگزیستانسیالیستی معنای زندگی را در خود جای می‌دهند. کتاب‌های درسی نگارش میدانی برای بروز و ظهور استعاره‌هایی است که ساختار و زبان و بیان متون ادبی و در مرحلۀ بعد متن‌های درسی را شکل می‌دهند. بر این اساس، در متن‌های گوناگون نگارش یازدهم، درون‌مایۀ معنای زندگی در پنج استعارۀ مفهومی بنیادین، خود را آشکار می‌کند؛ «معنای زندگی، به عمق رفتن است»، «خداوند، هستی برتر است»، «زندگی، نمایش است»، «زندگی، حضور مؤثر است»، «هستن، خلوت روحانی است». نظر به یافته‌های یادشده، مؤلفان کتاب نگارش و آموزشگران در یاددهی متن‌های درسی این کتاب باید التفات ویژه‌ای به انتخاب درون‌مایه‌های متن‌ها و راهبردهای تدریس داشته باشند که سویۀ معنای زندگی و فهم درست آن را برجسته می‌کنند. رویکردهای آموزشی چون ساختن‌گرایی که باورهای مختلف را به میدان گفت‌وگو وارزیابی سوق می‌دهد؛ نیز آگاهی، نقد و گفت‌وگوی مؤلفان، آموزشگران و دانش‌آموزان بر این سویه‌ها، راهی است برای یافتن معنای زندگی در هیاهوی دنیای مدرن و پست‌مدرن امروزین.
کلیدواژه ها
اگزیستانسیالیسم، معنای زندگی، استعارۀ مفهومی، کتاب نگارش، یازدهم متوسطه.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی