پیام‌های پنهان، یادگیری آشکار: نقش پیام‌های فرامتنی در کتاب فارسی چهارم دبستان از منظر روانشناسی شناختی
کد مقاله : 1050-6LITERATURECONF (R1)
نویسندگان
میلاد موحدی راد1، نفیسه ایرانی *2
1دانشگاه فرهنگیان تهران ایران
2استادیار دانشگاه فرهنگیان
چکیده مقاله
این پژوهش با هدف تحلیل پیام‌های فرامتنی در کتاب فارسی پایه چهارم دبستان، به بررسی نقش این پیام‌ها در فرآیند یادگیری زبان و ادبیات می‌پردازد. روش تحقیق در این مقاله، کیفی و با رویکرد تحلیل محتوا است. داده‌های پژوهش، بر اساس مشاهده و تحلیل عناصر غیرکلامی موجود در متن و تصاویر کتاب فارسی چهارم دبستان (مانند حرکات دست، سر، پا و حالت چهره) گردآوری شده است. یافته‌ها نشان می‌دهند که پیام‌های فرامتنی در این کتاب، عمدتاً با رویکردی عینی و توصیفی به کار رفته و بیانگر احساسات و حالات فیزیکی مستقیم هستند. این رویکرد کاملاً با ویژگی‌های رشد شناختی دانش‌آموزان در مرحله «عملیات عینی» نظریه پیاژه همسو است، چرا که کودکان در این سن برای درک مفاهیم انتزاعی به شواهد ملموس و بصری نیاز دارند. برای مثال، حرکات دست و چهره به صورت مستقیم برای انتقال مفاهیم ساده‌ای مانند مشارکت، خداحافظی، کنجکاوی و غم به کار رفته‌اند و نمادپردازی‌های پیچیده و انتزاعی که در کتب دوره‌های بالاتر دیده می‌شود، در این کتاب مشاهده نمی‌گردد. در نهایت، این پژوهش نتیجه می‌گیرد که پیام‌های فرامتنی در کتاب فارسی چهارم دبستان، نقشی مهم در تسهیل و تقویت یادگیری دارند و به عنوان ابزاری مؤثر برای تکمیل و تثبیت درک مفاهیم زبانی و ادبی عمل می‌کنند. این یافته‌ها بر اهمیت طراحی کتب درسی با درک عمیق از روانشناسی رشد کودک تأکید می‌کند.
کلیدواژه ها
واژگان کلیدی: پیام‌های فرامتنی، کتاب فارسی چهارم دبستان، ارتباط غیرکلامی، تحلیل محتوا، روانشناسی پیاژه.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارائه شفاهی