آسیب‌شناسی آموزش ادبیات فارسی در دانشگاه‌ها و نقش آن در هویت‌سازی ملی
کد مقاله : 1021-6LITERATURECONF (R3)
نویسندگان
فضل الله رضایی اردانی1، محمد ابراهیم فاضلی شورکی *2، امیر حسین کارگرشورکی2
1عضو هیئت علمی گروه آموزش زبان و ادبیات فارسی دانشگاه فرهنگیان
2دانشجوی دانشگاه فرهنگیان
چکیده مقاله
این پژوهش با هدف تبیین آسیب‌های نظام آموزش عالی در حیطه ادبیات فارسی و واکاوی پیامدهای آن بر فرآیند هویت‌سازی ملی انجام شده است. مطالعه حاضر از نظر هدف، کاربردی و از نظر روش گردآوری داده‌ها، به صورت ترکیبی (کیفی-کمی) طراحی گردید. در بُعد کیفی، از روش تحلیل مضمون برای واکاوی پیشینه و مصاحبه با صاحبنظران استفاده شد، و در بُعد کمی، داده‌ها از طریق پرسشنامه محقق‌ساخته، نمونه‌ای متشکل از ۱۵۰ نفر از اساتید و دانشجویان رشته زبان و ادبیات فارسی در دانشگاه‌های استان یزد گردآوری و با مورد تحلیل قرار گرفت. یافته‌های تحقیق حاکی از آن است که مهم‌ترین آسیب‌ها در سه محور ساختاری (برنامه‌درسی)»، «فرآیندی (روش تدریس)» و «محتوایی قابل دسته‌بندی هستند: ۱. ناکارآمدی و کهنگی سرفصل‌های درسی و عدم ارتباط ارگانیک آن با مولفه‌های هویت ملی معاصر. ۲. غلبه روش‌های تدریس سنتی و سخنرانی‌محور که مشارکت فعال و خلاق دانشجو را محدود می‌سازد. ۳. فقدان پیوند معنادار بین متون کلاسیک و مسائل هویتی نسل کنونی. نتایج به وضوح نشان می‌دهد که تداوم این چالش‌ها، منجر به کاهش نقش محوری ادبیات فارسی به عنوان سپهر هویت‌ساز، گسست نسلی در انتقال میراث فرهنگی، و در نهایت، تضعیف سرمایه نمادین ملّی شده است. این پژوهش بر این نتیجه تأکید دارد که نجات کارکرد هویت‌بخش ادبیات، مستلزم بازمهندسی ساختار برنامه‌درسی، رویکرد آموزش خلاق و مسئله‌محور و تأکید بر تدریس تطبیقی متون کهن و معاصر است.
کلیدواژه ها
ادبیات فارسی، آموزش دانشگاهی، هویت ملّی، تحلیل مضمون، سرفصل درسی.
وضعیت: پذیرفته شده برای ارسال فایل های ارائه پوستر